Immunizacja, którą zapewniają szczepienia, jest kluczowym narzędziem w ochronie przed różnymi schorzeniami zakaźnymi. Działa poprzez stymulację naturalnych mechanizmów obronnych organizmu, które skutecznie zapobiegają powstawaniu chorób. Niemniej jednak, szczepionki mogą być przyczyną reakcji poszczepiennych, które także są ważne do rozważenia.
Należy podkreślić, że organizmy ludzkie są ciągle narażone na kontakt z różnymi patogenami – niebezpiecznymi bakteriami, wirusami, grzybami chorobotwórczymi czy pasożytami. Wszystko to może prowadzić do poważnych, a czasem nawet zagrażających życiu chorób.
Każdy z nas posiada własne mechanizmy obronne, których zadanie to identyfikacja patogenu, neutralizacja zagrożenia i skierowanie go na wyjście z organizmu. Pierwszy linia obrony to odporność nieswoista, prezent od natury od momentu urodzenia. Opiera się ona na naturalnych barierach ochronnych takich jak integralna skóra z jej kwasowym pH, błonach śluzowych oraz ich wydzielinach, lizozymie obecnym w łzach i ślinie. Wspomagają ją reakcje czyszczące drogi oddechowe i pokarmowe – kaszel, kichanie, wymioty oraz biegunka. Gdy te mechanizmy zawodzą, do akcji wkraczają komórki układu odpornościowego, z których najistotniejsze to limfocyty T i B. To one są odpowiedzialne za produkcję swoistej odporności skierowanej przeciwko specyficznemu antygenowi.
Odporność swoista dzieli się na czynną, bierną i czynno-bierną. Odporność bierna ma dwa rodzaje: naturalna i sztuczna. Naturalna odporność bierna pojawia się u niemowlęcia, gdy przeciwciała matki przechodzą przez łożysko. Sztuczna odporność bierna to wynik podawania gotowych przeciwciał. Czynna odporność również jest dwóch rodzajów: naturalna, która pojawia się po przejściu infekcji oraz sztuczna, wynikająca z podania szczepionki. Natomiast odporność czynno-bierna polega na jednoczesnym podaniu immunoglobulin i szczepionki.